Netiket Kuralları nelerdir ?

 İnternette iletişim kurarken dikkat etmemiz gereken kurallar aslında uzun zamandır hayatımızdalar. ‘Netiquette’ yani Türkçe karşılığı ile ‘Netiket’,  insanların fiziksel yaşamlarında içinde bulundukları grupla iletişiminde dikkat etmesi gereken kuralların sanal mekanlarda da sürdürülebilirliği üzerine bir kavramdır. Henüz netiket üzerine kesinleşmiş kurallar üzerine bir ortak uzlaşım yoktur. ‘Kırmızıda durulur, yeşilde geçilir,’ gibi evrensel bir kural haline gelememiştir. En son 2019 yılında Hacettepe Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Ersin Töreci netiket konusunda Türkiye Bilişim Vakfı tarafından hazırlanan kuralları duyurmuştur. İnternetten mesaj, elektronik posta, sosyal medya kullanımı gibi pek çok sanal iletişim kuralını içeren kurallar şu şekilde sıralanmaktadır:

• Toplum karşısında kendinize yakıştırdığınız tavrı, internetin sanal ortamında da sürdürün, kimliğinizi saklayabileceğinizi umarak gerçek yaşamınızda benimsemediğiniz davranışları sergilemeyin.
• Düşüncelerinizi dile getirirken olumlu yaklaşmanın ve nazik bir ifade kullanmanın sağduyunun gereği olduğunu hatırlayın.
• Tartışmaların özelleşmesine ve kişiselleşmesine yol açmayın.
• İnsanları duygusal yönden zedeleyici ve rahatsız edici iletilerin yayılmasına olanak vermeyin.
• Kişilerin istemleri dışında iletiler alarak rahatsız olmalarını elinizden geldiğince önleyin, buna neden olmayın.
• Size gelen bir maili, başkasına aktarmak istediğinizde, bu iletiyi size gönderenin bunu isteyip istemediğinden emin olun.

Anlamsız İletiler Göndermeyin

• İletişim kurarken, anlamsız sayılacak gereksiz iletiler göndermeyin.
• Bilgilendirmek ve gelişmelerden haberdar etmek için sürekli bir elektronik bülten göndermek istediğinizde, gönderdiğiniz kişinin bu dağıtım ya da duyuru listesinde kalıp kalmama isteğini ilk duyurunuzda belirtebilmesini sağlayın, kalma isteğini belirtmeyenleri bir daha rahatsız etmeyin.
• Bir web sitesinde yer alan uzunca bir metin ya da belgeyi e-posta ekinde göndermeyin, bu metin ya da belgenin adresini ve konusunu belirtip, buraya erişilip bakılabilmesi için sanal adresini vermekle yetinin.
• İleti trafiğini yoğunlaştıran gönderimlerde bulunanları uyarın, ısrarcı olanlara karşı alınması gereken yasal önlemlerin oluşmasına katkı yapın ve yaptırımların uygulanmasına destek olun.
• Açık kimliğinizi, geçerli bir gerekçeniz olmadıkça gizlemeyin.
  Kimliğin önem taşımadığı durumlarda görüş ve düşüncelerinizi anonim olarak açıklamayı uygun buluyorsanız bunu kötüye kullanmadan özenli yapın.
  Her zaman yanıtladığınız iletinin konu başlığını koruyarak yanıt verin.
  Ne demek istiyorsanız ona karşılık olan, yanlış anlaşılmalara yol açmayacak düz ve yalın deyişlerle düşüncelerinizi aktarmaya çalışın.

Israrcı Olmayın

• Özellikle tartışma listelerinde daha önce değinilmiş konuları ek bir katkıya yol açmayacaksa üstelemeyin, ortaya çıkmış bir sonucu görmemezliğe gelerek kendi düşüncenizi kabul ettirmede ısrarcı olmayın.
• Gereksiz yere büyük harfler ile yazışmaktan, sık sık özel simgeler kullanmaktan, esprili ya da alaycı anlatımlardan kaçının.
• İyelik haklarını zedelememeye özen gösterin, başkasının veri kaynaklarını, düşüncelerini ve yazılımlarını kendinizinmiş gibi sahiplenmeye kalkışmayın.
• Başkalarının kişilik haklarına ve özel yaşamına saygılı olarak kişilerle ilgili karalayıcı yorumlarda bulunmayın.
• İnternet ortamının sağladığı olanakların yasadışı biçimde insanlara zarar verme, başkalarının işlerini engelleme, gizli ve kişisel bilgilerini ele geçirip yararlanma, her türlü sahtekarlık, yolsuzluk, dolandırıcılık ya da hırsızlık gibi kötü amaçlı kullanımına yol açmayın ve göz yummayın.
• Kendinizin ya da temsilcisi olduğunuz ürün ve hizmetlerin reklamını yapmayın.
  Güvenlik zedeleyici ve bozucu girişimlere karşı alınması gereken önlemlere uymaya özen gösterin, bu konuda bir kuşku duyduğunuzda doğrudan internet servis sağlayıcınıza ya da kurum sorumlunuza durumu bildirerek, önlem alınmasına yardımcı olun.*